Akya Balığının Özellikleri
Akya balığı, denizlerimizin sakinlerinden biridir. Bilimsel dilde "Lichia amia" olarak adlandırılsa da farklı bölgelerde farklı takma isimlerle anılan bir türdür. Kimi insanlar ona "kuzu balığı" derken, kimileri "hanım balığı" veya sadece "beyaz balık" olarak adlandırır. Bu farklı isimler akya balığının yerel kültürlerdeki önemini yansıtır. Şimdi akya balığının özelliklerine yakından bakalım.
Akya Balığının Özellikleri Nelerdir?
Akya, lüferi andıran yırtıcı bir balıktır. Son derece çevik, atik ve kıvrak bir yapıya sahiptir. Ani sağa, sola, ileri ve geri dalışlar yapabilir. Bilinen ağırlıkları ortalama 20 kilogram civarındadır. Karasularımızda genellikle küçük sürüler halinde dolaşır ve beslenir. Ancak büyük yetişkin bireyler genellikle yalnız gezmeye eğilimlidir.
Üreme dönemleri nisan ortalarından haziran sonuna kadar bahar boyunca devam eder ve ortalama ömürleri 14 yıldır. Yurdumuz sularında nadiren 1 metre boy ve 30-35 kilogram ağırlıktan fazlasına rastlanırken diğer denizlerde 2 metreye kadar büyüyebilir ve 50-60 kilogram ağırlığa ulaşabilirler.
Maalesef geçmiş dönemlerde özellikle Ege ve Akdeniz'de profesyonel balıkçılar tarafından avlanma yasaklarına rağmen uygulanan yasadışı yöntemlerle, örneğin geceleri kuvvetli ışıklarla balığı kabartmak gibi, aşırı avlanma nedeniyle akya balığının sayısında önemli bir azalma yaşanmıştır. Bu durum akya balığının neslinin tükenme tehlikesi altında olduğunu göstermektedir. Özellikle Ege'de Sahil Güvenlik Komutanlığı’nın çabaları sayesinde azalma yaşanmış olsa da akya sayısında hala önemli bir artış gerçekleşmemiştir.
Akya Balıkları Nerelerde Yaşarlar?
Akya balığı, ülkemiz sularında Ege ve Akdeniz'de yoğun olarak bulunsa da Batı Hint Okyanusu, Atlantik Okyanusu ve Basra Körfezi'nde de görülebilir. Genellikle denize dökülen nehir ağızlarına girerek o bölgedeki yavru balıkları avlar.
Akya Balıkları Ne Yer? Nasıl Beslenir?
Yumuşakçalar, kabuklular ve küçük balıklar, akya balığının ana yemekleri arasındadır. Ayrıca akya balığı kıyıya yakın deniz diplerinde küçük sürüler halinde dolaşmayı tercih eder. Ancak, yetişkin akya balıkları genellikle yalnız dolaşır, bu da onların mücadeleci ve bağımsız doğasını yansıtır.
Akya balığı, diğer balık sürülerine karşı acımasızca saldırabilir ve yemeyecek olsalar bile avlarını öldürebilir. Bu özelliğiyle lüfere benzetilebilir. Ayrıca akya balığı aç kalırsa sadece balıklara değil aynı zamanda kalamar ve karideslere de saldırabilir.
Akya balığının avcı doğası ve bu ilginç beslenme alışkanlıkları, denizlerimizin ekosistemlerindeki önemli bir oyuncu olduğunu gösterir.
Akya Balıklarının Biyolojik Yapısı Nasıldır?
Vücut yapısı yanlardan yassılaşmış ovaldir. Sırt kısmı mavi ve kısmen yeşilimsi, karnı ise gümüşi bir renktedir. Genç olan akyaların yan taraflarında kahverengimsi çizgiler bulunabilir. Vücuduna çok iyi yapışmış pulları vardır. Bu pullar o kadar iyi bir yapıdadırlar ki dışarıdan bakınca akya pulsuz bir balık gibi durur. Bu yüzden akya balığına çıplak ismi takılmıştır. Yalnızca kafa kısmında pul yoktur. Yanal çizgileri karakteristik bir yapıda olup solungaçtan başlayarak kuyruğa kadar uzanır.
Akya Balığı Nasıl Tutulur?
Akya avı, genellikle doğal ve yapay yemlerle gerçekleştirilen iki ana yönteme ayrılabilir. Akyanın yemi akyem sınıfından sayılan balıklardır. Zargana, iri istavrit, iri sardalya, uskumru, kolyoz, kefal, ilarya, sarıkanat, lüfer gibi balıklar canlı veya sürütmede bütün ölü olarak kullanılabilir. Yaprak veya tekgöz kesilmiş yemler de sürütme tekniğinde kullanılabilir ancak canlı veya bütün ölü yemler kadar başarılı olmazlar.
Akya balığını lezzetli bir şekilde pişirmek için de, taze limon suyu, zeytinyağı ve baharatlarla marine edip ızgarada veya fırında pişirebilirsiniz. Detaylı tarif için akya balığı nasıl pişirilir? yazımıza göz atabilirsiniz.
Av Yöntemleri:
Sırtı / Sürütme:
Akya avında sıkça tercih edilen bir yöntemdir. Sürüklenen yem, akya balığını çekerek avcının dikkatini çeker ve yakalanmasını sağlar.
Atıp Çekme:
Atıp çekme tekniği, olta ve makara kullanılarak gerçekleştirilir. Yapay yemler veya doğal yemlerle kullanılabilir. Balıkçı, yemi atar ve ardından çekerken bekler, bu sırada akya saldırabilir.
Jigging:
Dipten yukarı doğru yapılan hızlı ve ritmik dalış hareketleriyle yapılan bir av tekniğidir. Jigging genellikle yapay yemlerle gerçekleştirilir ve su altındaki derinliklerde etkili olabilir.
Akya Balığının Sağlığa Faydaları Nelerdir?
Akya balığı, zengin omega-3 içeriği sayesinde sağlığa birçok fayda sağlar. Kötü kolesterolü düşürüp iyi kolesterolü yükselterek kalp sağlığını destekler. Bu sayede kalp krizi riskini azaltır ve obeziteye karşı koruyucu bir etki sağlar. Aynı zamanda yüksek tansiyonu düşürmeye ve tansiyonu dengelemeye yardımcı olur. Haftada iki veya üç kez düzenli olarak tüketilmesi önerilir.
